Ιστορία Ναού

Ο περίλαμπρος αυτός Ναός ευρίσκεται παρά την Πύλη Πάφου και είναι το στολίδι της περιοχής και κατέχει την κεντρική θέση στο όλο σύμπλεγμα που ονομάζεται το κέντρο των Μαρωνιτών. Είναι το από δεκάδων τώρα χρόνων κέντρο των Μαρωνιτών στη Λευκωσία και εδώ μαζεύονται και συναντώνται οι ανα την Κύπρο Μαρωνίτες.

Ιστορική Αναδρομή

Μπορούμε να πούμε ότι η Εκκλησία της Παναγίας των Χαρίτων είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία των Μαρωνιτών και κατέχει εξαιρετική θέση στην καρδιά τους. Όπως φαίνεται από τα ελάχιστα ιστορικά τεκμήρια που έχουμε η Εκκλησία αυτή ήταν αρχικά στο όνομα του Αγίου Ιωάννου, όμως επί τουρκοκρατίας κατελήφθηκε από τους Τούρκους οι οποίοι την μετάτρεψαν σε τέμενος. Στη συνέχεια οι Μαρωνίτες έκτισαν άλλη Εκκλησία στο όνομα του Τιμίου Σταυρού και την οποία λόγω των επικρατουσών συνθηκών κατέλαβαν οι Φραγκισκιανοί Πατέρες με την προυπόθεση να εξυπηρετούνται και οι Μαρωνίτες της Λευκωσίας.

Η εξυπηρέτηση των Μαρωνιτών δεν ήταν ικανοποιητική. Γι αυτό οι Μαρωνίτες σκέφτηκαν να κτίσουν μια νέα Εκκλησία στο όνομα της Παναγίας των Χαρίτων. Η Εκκλησία ανανεώθηκε το 1886 από τον τότε Επισκοποικό Βικάριο Πατέρα Νεαμταλλαχ και ο οποίος διόρισε Εφημέριο Λευκωσίας τον Μοναχό Πατέρα Ιωσήφ Ζογπι και τον οποίο διαδέχθηκε ο Πατέρας Ιωάννης από την Αγία Μαρίνα.

Το 1888 ο Μαρωνίτης Αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ Ζογπι διόρισε Γενικό Βικάριο των Μαρωνιτών της Κύπρου και Εφημέριο Λευκωσίας τον Αιδεσιμότατο Ιωάννη Κυρίλλη από τον Κορμακίτη και ο οποίος ήταν απόφοιτος του Πανεπιστημίου Προπαγάνδας στη Ρώμη. Ήταν δραστήριος και με μεγάλο ζήλο ιερέας. Ταξίδεψε στην Ευρώπη και κατόρθωσε κατόπιν εράνου να φέρει αρκετές οικονομικές βοήθειες και να κτίσει το λεγόμενο "Μοναστήρι των Μαρωνιτών" και την μικρή αλλά ωραία Εκκλησία της Παναγίας των Χαρίτων. Το κτιριακό αυτό συγκρότημα που εξυπηρετούσε ποικιλοτρόπως τους Μαρωνίτες υπήρχε μέχρι το 1960.

Το 1939 ο Μαρωνίτης Αρχιεπίσκοπος Παύλος Αουάτ διόρισε Γενικό Βικάριο των Μαρωνιτών της Κύπρου και Εφημέριο Λευκωσίας τον Αιδεσιμότατο Ιωάννη Φοραδάρη, επίσης από τον Κορμακίτη και ο οποίος ήταν απόφοιτος του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου της Ρώμης. Κατόπιν πολλών σκέψεων και μελετών από ειδικούς αποφάσισε να ανανεώσει το όλο "Μαρωνιτικό συγκρότημα" παρά την Πύλη Πάφου προς εξύψωση και γόητρο της Μαρωνιτικής Κοινότητας Κύπρου. Πράγματι κατόρθωσε με κυβερνητικό δάνειο να πραγματοποιήσει το μεγάλο όνειρο. Τα σχέδια και την επίβλεψη του όλου έργου είχε ο γνωστός αρχιτέκτονας Χαρίλαος Δίκαιος.

Τα εγκαίνια της Εκκλησίας έγιναν το 1963 από τον τότε Αρχιεπίσκοπο των Μαρωνιτών κ. Ηλία Φάραχ στην παρουσία του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπου Μακάριου Γ'. Έτσι το όνειρο του τότε Γενικού Βικαρίου των Μαρωνιτών Χωρεπίσκοπου Ιωάννη Φοραδάρη πραγματοποιήθηκε.

Την 1 Ιανουαρίου 1991 ο Αρχιεπίσκοπος των Μαρωνιτών Πέτρος Τζεμαγιέλ διόρισε Γενικό Βικάριο των Μαρωνιτών και Εφημέριο Λευκωσίας τον Χωρεπίσκοπο Ιωάννη Ορφανού, από τον Ασώματο, που σπούδασε στην Αθήνα, στη Βηρυτό και στη Ρώμη. Το εσωτερικό του Ναού και ειδικά το ιερό θα πρέπει να διαμορφωθούν ανάλογα με τις λειτουργικές αναγκαιότητες. Αυτές είναι η παρουσία του Αρχιεπίσκοπου και η Νέα Λειτουργία των Μαρωνιτών. Γι' αυτό έχει προστεθεί ο Αρχιεπισκοπικός θρόνος, η Αγία Τράπεζα, η Τράπεζα της Προθέσεως, τα αναλόγια για την ανάγνωση των κειμένων, της Επιστολής και του Ευαγγελίου. Στο αριστερό μέρος του Ιερού, πίσω από τομ Αρχιεπισκοπικό θρόνο θα βρίσκεται το Ιερατείο και στο δεξιό η χορωδία του Καθεδρικού Ναού. Σε πολύ έκτακτες περιπτώσεις η χωροδία θα ανεβαίνει στον γυναικονίτη.

Η είσοδος της Εκκλησίας και το ψηλό κωδωνοστάσιο δίνουν την εντύπωση ενός μεγάλου καθεδρικού ναού. Τα ψηφιδωτά που κυριαρχούν της εισόδου παριστάνουν τους Αποστόλους. Απ' την είσοδο της Εκκλησίας διακρίνομεν τα τρία μέρη τα οποία αποτελούν της Εκκλησία. Το ιερό, τον κυρίως ναό και το νάρθηκα πάνω στον οποίο υπάρχει η τριμπούνα, ο γνωστός εις όλους γυναικονίτης.

Το ιερό

Εδώ βρίσκεται το ιερό βήμα, η Αγία Τράπεζα επί της οποίας γίνεται η θυσία της Νέας Διαθήκης. Στον οπίσθιο τοίχο υπάρχει το μεγάλο ψηφιδωτό της Αειπάρθενου Μαρίας, το επιβλητικό πρόσωπο της Αειπάρθενου Μαρίας στην οποία είναι αφιερωμένος ο Ναός. Γύρω από την Παρθένο Μαρία υπάρχουν δώδεκα άγγελοι κ των οποίων οι δύο ευρίσκονται στους πλαινούς τοίχους και είναι ολόκληροι ενώ οι άλλοι δέκα που βρίσκονται γύρω από την Παναγία φαίνονται μόνο οι κεφαλές τους. Δύο πλαινές πόρτες οδηγούν στο σκευοφυλάκιο.

Κυρίως Ναός

Υψηλές κολώνες χωρίζουν τον κυρίως ναό σε τρία μέρη. Το κεντρικό μέρος είναι το μεγαλύτερο και είναι γεμάτο από καθίσματα για τους πιστούς. Τα δύο άλλα μέρη είναι εφοδιασμένα με καρέκλες για τις μεγάλες εορτές που πλήθη λαού κατακλύζουν τον ναό. Στο κέντρο υπάρχει ένας μεγάλος διάδρομος. Μεταξύ του κεντρικού και του δυτικού μέρους προς το ιερό υπάρχει ο άμβωνας. Απ' εδώ αναγιγνώσκεται ο λόγος του Θεού γι' αυτό είναι περιτοιχισμένος με μωσαικά που παριστάνουν τους τέσσερεις Ευαγγελιστές. Τα παράθυρα της Εκκλησίας είναι ρωμανικού ρυθμού και είναι αρκετά ψηλά ώστε η Εκκλησία να είναι πολύ φωτισμένη. Οι δεκατέσσερεις στάσεις του Δρόμου του Σταυρού για την ευλάβεια των πιστών είναι αγάλματα και στολίζουν τους τρείς τοίχους της Εκκλησίας. Στο βάθος της Εκκλησίας και στα αριστερά υπαρχει μία αίθουσα που συγκοινωνεί με την Εκκλησία και στη οποία βρίσκεται η κολυμβήθρα του Βαπτίσματος. Απέναντι στον τοίχο υπάρχει μια μεγάλη εικόνα της "Βαπτίσεως του Χριστού". Στην έξοδο από την κολυμβήθρα υπάρχει το Εξομολογητήριο, ένα μεγάλο στόλισμα του Ναού.

Ο Νάρθηκας

Ανάλογα με το μέγεθος της Εκκλησίας είναι μικρός, όμως υπάρχουν τρείς πόρτες για να μπαίνει κανείς στον κυρίως ναό. Η κεντρική πόρτα ανοίγει στις μεγάλες εορτές, ενώ οι δύο άλλες είναι πάντοτε ανοικτές. Δίπλα από κάθε μία από αυτές υπάρχει μια μικρή λεκάνη με το αγιασμένο νερό το οποίο οι πιστοί βάζουν στο μέτωπο τους εισερχόμενοι στον ναό και κάνοντας το σημείο του σταυρού. Στο δεξιό μέρος υπάρχει μία κλίμακα που οδηγεί στον γυναικονίτη. Ο γυναικονίτης σήμερα χρησιμοποιείται από την χορωδία του Καθεδρικού Ναού στις επίσιμες λειτουργίες. Το κωδωνοστάσιο είναι πολύ ψηλό και από εκεί βλέπει κανείς όλη την πόλη της Λευκωσίας. Υπάρχουν τρείς καμπάνες που λειτουργούν με ηλεκτρονικό σύστημα σχηματίζοντας διάφορούς ήχους και αρμονίες. Η Εκκλησία της Παναγίας των Χαρίτων είναι ο Καθεδρικός ναός των Μαρωνιτών, Η Μαρωνίτικη Εκκλησία της Κύπρου είναι ανεξάρτητη Αρχιεπισκοπή από το έτος 1988 καθόσον ο Αρχιεπίσκοπος Μαρωνιτών Κύπρου διαμένει μόνιμα στην Κύπρο.